မွိဳမ်ိဳးအတန္​းအစားနဲ႔ မွိဳမ်ိဳးထည္​့ျခင္​း - ၁

မွိဳမ်ိဳးအတန္​းအစားနဲ႔ မွိဳမ်ိဳးထည္​့ျခင္​း - ၁

မွိဳ​ေတြအားလုံးမွာ မ်ိဳး​ေစ့ဆိုတာ ရွိပါတယ္​။ အဲ့မ်ိဳး​ေစ့က ​ေသးငယ္​လြန္​းတာ​ေႀကာင့္​့သာမာန္​မ်က္​​ေစ့နဲ႔ မျမင္​ရပါဘူး။ ဒီမ်ိဳး​ေစ့ကို Seed လို႔ မ​ေခၚဘူး။ Spore လို႔​ေခၚပါတယ္​။
ဒီ Spores ​ေတြကို အနဳႀကည္​့မွန္​ဘီလူး Microscope နဲ႔ႀကည္​့ရင္​​ေတာ့ ျမင္​ရပါတယ္​။
Spores ​ေတြဟာ အစိုဓာတ္​ရိွၿပီး လိုအပ္​တဲ့ အဟာရျပည္​့ဝတဲ့​ေနရာ​ေပၚက်သြားရင္​
​ေနာက္​မ်ိဳးဆက္​အတြက္​ Germination ျဖစ္​ ± Hypha / Hyphae ဒီကမွ ပြားမ်ားလာ Primary mycelium / mycelia ျဖစ္​။ ဆက္​ၿပီး + Hyoha နဲ႔ -- Hypha တို႔ ​ေပါင္​းစပ္​ၿပီး Secondary mycelium / mycelia ျဖစ္​ရင္​း ​ေနာက္​ဆုံးမ​ေတာ့ Spores ​ေတြကို ထုတ္​​ေပး​ေနတဲ့ Spores မ်ိဳးသီးအိမ္​ Sporocarp လို႔​ေခၚတဲ့ မွိဳပြင္​့ႀကီး ျဖစ္​လာ​ေတာ့တာပါပဲ။ ဒါက သဘာဝအရ ဒီလိုပဲ သြား​ေနပါတယ္​။

ဒါကို ပညာရွင္​အမ်ားက ​ေလ့လာ သု​ေတသနျပဳ မ်ိဳးပြား စိုက္​ပ်ိဳးရင္​းနဲ႔ Cultivated mushrooms ​ေတြလည္​း အမယ္​​ေတြ တစ္​​ေန႔တျခား မ်ားသထက္​မ်ားလာသလို စိုက္​ပ်ိဳး
သူ​ေတြလည္​း ပြားသထက္​ပြားလာၿပီမို႔ တတ္​မွတ္​သ​ေလာက္​ ကိုယ္​လုပ္​ခဲ့တဲ့ မ်ိဳးထည့္​့ပုံထည္​့နည္​း​ေလးကို တင္​ျပလိုက္​ရတာပဲ ျဖစ္​ပါတယ္​။

မ်ိဳးမထည္​့ခင္​ မ်ိဳးပုလင္​းသန္​႔မသန္​႔ မ်ိဳးအား​ေကာင္​းမ​ေကာင္​း စစ္​​ေဆးရပါမယ္​။ မစစ္​​ေဆးတတ္​ဘူးဆိုရင္​ စစ္​​ေဆးတတ္​​ေအာင္​လုပ္​ရပါမယ္​။ ​ေရာဂါက်​ေနတဲ့ မ်ိဳးပုလင္​းကို
အသုံးျပဳမိရင္​ ကိုယ္​ထည္​့လို္​ိတဲ့ မ်ိဳးပုလင္​းမ်ိဳးထုပ္​ စိုက္​ထုပ္​​ေတြအားလုံး ​ေရာဂါက်
ပ်က္​ဆးီကုန္​ပါလိမ္​့မယ္​။ ပတ္​ဝန္​းက်င္​ ​ေလထုထဲမွာ မွိဳ Spores ​ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိ​ေနတတ္​ပါတယ္​။ မိမိနဲ႔ မိမိပတ္​ဝန္​းက်င္​မွာ မွိဳအမ်ိဳးအစား အမ်ိဳးမ်ိဳး စိုက္​​ေနႀကတယ္​ ဆိုရင္​ျဖင္​့ ပိုဆိုးပါတယ္​။ မ်ိဳးထည္​့ခန္​း သီးသန္​႔မရွိ ျခင္​​ေထာင္​​ေလး ပလတ္​စတစ္​အကာအရံ​ေလးထဲ ဝင္​မ်ိဳးထည္​့သူဆို ပိုဆိုးပါတယ္​။ ကိုယ္​ထည္​့တာက မ်ိဳးတစ္​မ်ိဳး ​ေပါက္​လာတာက မ်ိဳးတစ္​မ်ိဳးျဖစ္​တတ္​ပါတယ္​။

မျဖစ္​နိဳင္​ပါဘူး။ မ်ိဳးထည္​့ခန္​းမရိွ​ေပမဲ့ ကြၽန္​​ေတာ္​ထည္​့တာ သန္​႔ရွင္​းပါတယ္​ဆိုတဲ့သူ၊
​ေအာင္​မယ္​​ေလး ကြၽန္​​ေတာ္​က ​ေလတိုက္​ထဲ​ေတာင္​ ထည္​့ျပလိုက္​ခ်င္​​ေသးဆိုတဲ့ သူ
​ေတြ​ေတြ႕ဘူးပါတယ္​။ သင္​ထား​ေပး​ေတာ့ တတ္​လာတဲ့သူ​ေတြ​ေပါ့။ ဒါ​ေပမဲ့ ဘာတတ္​သလဲ​ေမး​ေတာ့ ကိုယ္​သင္​​ေပးထားတာ​ေတာင္​ အျပည့္​အဝ မရပါဘူး။ ကိုယ္​့ဘက္​
အျမင္​က ကိုယ္​တစ္​​ေတာင္​​ေလာက္​ တတ္​တာမို႔ တစ္​​ေတာင္​​ေလာက္​ သင္​​ေပးလိုက္​တာ
တစ္​ထြာ​ေလာက္​ပဲရပါတယ္​။ သူ႔ဘက္​အျမင္​က ဆရာက တစ္​​ေတာင္​​ေလာက္​သာ ပညာ ခ်န္​ သင္​​ေပးလိုက္​တာ ငါက ခု သူ႔ထက္​သာၿပီ။ တစ္​​လံေလာက္​တတ္​ၿပီ ထင္​​ေနတာ။
ဝန္​ထမ္​းဘဝ ထီလာကို​ေျပာင္​းလာခဲ့ရတာ ႏွစ္​​ေပါင္​း သုံးဆယ္​ရိွခဲ့ၿပီ။ ဝါသနာပါ ​ေစတနာ ပါပါနဲ႔ ထီလာ ​ေပ်ာ္​ဘြယ္​ ရမည္​းသင္​းမွာ မွိဳစိုက္​တာ သ​ေဘာၤသီးတစ္​လုံး ငွက္​​ေပ်ာတစ္​ဖီးနဲ႔ သင္​​ေပးမိလိုက္​တယ္​။ ဒီလိုလူမ်ိဳး​ေတြပဲ ​ေတြ႕ရတယ္​။ ဒါ​ေတာင္​ ဆရာ႕သတိရလို႔ လမ္​းႀကဳံလို႔ဆိုၿပီး အိမ္​ကို ခဏခဏ​ေပါက္​လာ ဆရာကို ကူလုပ္​​ေပးရအုံးမပါ့ ဆိုၿပီး ဝင္​ဝင္​လုပ္​ မလုပ္​နဲ႔​ေျပာရမွာကလည္​း အားနာ၊ ဒီလိုနဲ႔ ပညာခိုးသင္​ယူသြားသူကလည္​း ဒုနဲ႔​ေဒး။ တတ္​သြားျပန္​​ေတာ့ အလကားပါ လြယ္​လြယ္​​ေလးပါ မွတ္​ခ်က္​​ေပး ခံရျပန္​ပါတယ္​။
ဒါ့​ေႀကာင္​့ ႀကဳံရဆုံရ ျဖတ္​သန္​းခဲ့ရ မွိဳ​ေလာကဆိုၿပီး ​ေရးပါအုံးမယ္​။

ကဲ ျပန္​ဆက္​ရ​ေအာင္​ - - - - -

မ်ိဳးမထည္​့ခင္​ မ်ိဳးပုလင္​း​ေတြကို ​ေသ​ေသခ်ာခ်ာ စစ္​​ေဆးပါ။ မွန္​ဘီလူး​ေလး ဝယ္​ထားပါ။ မ်ိဳးမသန္​႔တာ ထင္​ထင္​ရွားရွားျမင္​နိဳင္​သလို ခြဲျခားရခက္​ခဲ ယုန္​ထင္​​ေႀကာင္​ထင္​
ဇ​ေဝဇဝါ ျဖစ္​ရတာမ်ိဳးလည္​း ရိွတတ္​ပါတယ္​။ ဒါမ်ိဳးျဖစ္​ရင္​ မသုံးတာ​ေကာင္​းပါတယ္​။
တစ္​​ခါတ​ေလ မ်ိဳးပုလင္​းတစ္​ဘက္​တစ္​ျခမ္​းက ​ေကာင္​း​ေနၿပီး က်န္​တစ္​ဘက္​တစ္​ျခမ္​း
က ​ေရာဂါက်​ေနတာမ်ိဳးလည္​းရွိတတ္​ပါတယ္​။ ဖယ္​သုံးရင္​ ရပါတယ္​ မ​ေျပာပါနဲ႔။ မရပါ
ဘူး။ ​ေရာဂါက်​ေနတယ္​ဆိုၿပီး ျမင္​ရတဲ့ အပိုင္​းက အ​ေရာင္​ရွိတဲ့ Spores ​ေတြ​ေႀကာင္​့
ျမင္​ရတာပါ။ မျမင္​ရတဲ့ ​ေရာဂါမွိဳမွ်င္​​ေတြက တစ္​ပုလင္​းလုံးျပည္​့​ေနပါၿပီ။

စိုက္​ပ်ိဳးမွိဳ​ေတြကို Tissue အသားစ​ေလးက ပြားယူပါတယ္​။ Spores က ပြားမယူပါဘူး။
Spores က ပြားယူတာက Sexual ပါ။ Sexual ျဖစ္​တဲ့အတြက္​ မိခင္​မွိဳအရည္​အ​ေသြး
ထက္​ သာတာရနိဳင္​သလို ညံ့သြားတာ ပုံမွန္​ပဲ ျဖစ္​တာ ဒါမ်ိဳး​ေတြလည္​းရနိဳင္​ပါတယ္​။ Spores က​ေနပြားယူတာကို Researchers ​ေတြပဲ အသုံးျပဳပါတယ္​။ သာမာန္​ စိုက္​ပ်ိဳးသူ​ေတြက​ေတာ့ လိင္​မဲ့ Asexual ျဖစ္​တဲ့ Tissue culture နည္​းကိုပဲ အသုံးျပဳပါတယ္​။

Tissue က​ေနပြားယူထားတဲ့ အခါ Tissue စ​ေလးကို တစ္​စပဲ အဟာရျပင္​ Media ​ေပၚ
ခ်ပါ။ ခ်မဲ့​ေနရာကို တိတိက်က် က်​ေအာင္​ခ်ပါ။ နိဳ႕မို႔ မွိဳမွ်င္​​ေတြ ဟို​ေနရာက ထြက္​လာ
ဒီ​ေနရာကထြက္​လာနဲ႔ တစ္​ခါတရံ ကိုယ္​့မွိဳမွ်င္​လား ​ေရာဂါမွိဳမွ်င္​လား ခြဲျခားရ ခက္​ခဲပါ
တယ္​။ အ​ေပၚယံမဟုတ္​ပဲ စိတ္​အားထက္​သန္​ ဂရုစိုက္​​ေလ့လာ​ေနသူအတြက္​က​ေတာ့
ဒါ ဘာမွိဳမွ်င္​လဲဆိုတာ အခ်ိန္​က သင္​ႀကား​ေပးသြားပါလိမ္​့မယ္​။

မွိဳမ်ိဳးအတန္​းအစားနဲ႔ မွိဳမ်ိဳးထည္​့ျခင္​း - ၂

အဟာရျပင္​​ေပၚတင္​​ေပးလိုက္​တဲ့ မွိဳအသားစ​ေလးက​ေန မွိဳမွ်င္​​ေတြ ျဖာထြက္​လာတာကို
ထည္​့ၿပီး ႏွစ္​ရက္​​ေလာက္​အႀကာမွာ ျမင္​​ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္​ပါတယ္​။ ထည္​့လိုက္​တဲ့ မွိဳအသား
စ​ေလးကပဲ မွိဳမွ်င္​​ေလး​ေတြ ထြက္​လာတာက အ​ေကာင္​းဆုံး​ေပါ့။ တစ္​ခါတ​ေလ ကိုယ္​
ထည္​့လိုက္​တာက အသားစ​ေလးတစ္​စထဲ ထြက္​လာ​ေတာ့ ႏွစ္​​ေနရာ သံုး​ေနရာက ထြက္​​ေနတာမ်ိဳးရွိတတ္​တယ္​။ ဒီအခါမွာ သတိထားရ​ေတာ့မယ္​။ မွိဳအသားစက​ေလးကရယ္​ ​ေနာက္​တစ္​​ေနရာကရယ္​ ႏွစ္​​ေနရာက မွိဳမွ်င္​​ေလး​ေတြ ထြက္​​ေနတယ္​ ဆိုပါစို႔။ ဒါဆို​ ​ေဘးထုတ္​ သီးျခားထားၿပီး ​ေသ​ေသခ်ာခ်ာ ရက္​ဆက္​ စစ္​​ေဆးရပါမယ္​။ အ​ေနအထား​ေကာ အ​ေရာင္​အဆင္​း​ေကာ ျခားနား​ေနမယ္​ဆိုရင္​​ေတာ့ ဒါ ​ေသခ်ာၿပီပါ့။ ဒီ Culture
ပုလင္​းမသန္​႔​ေတာ့ဘူး။ အပ်က္​စာရင္​းမွတ္​ၿပီး ဖယ္​ထုတ္​ထား​ပါေတာ့။

အ​ေနအထား​ေကာ အ​ေရာင္​အဆင္​း​ေကာ တူ​ေနပါတယ္​ဆရာႀကီးဆိုၿပီး မပစ္​ရက္​ႏွ​ေမ်ာ​ေနမယ္​ဆိုရင္​​ေတာ့ ဒီကရလာတဲ့ Master spawn, Commercial spawn ​ေတြကို ကိုယ္​စိုက္​ဖို႔အတြက္​ပဲသုံး။ မ်ိဳးထုတ္​​ေရာင္​းမယ္​ စိတ္​မကူးပါနဲ႔။ ၁၉၇၅ - ၂၀၁၆ ႏွစ္​​ေပါင္​းမ်ားစြာ လုပ္​လာတဲ့ ကြၽန္​​ေတာ္​ဆို ထုတ္​​ေရာင္​းဖို႔​ေန​ေနသာသာ ကိုယ္​တိုင္​​သုံးဖို႔​ေတာင္​ စိတ္​မကူးပါဘူး။ မ်ိဳးထုတ္​​ေရာင္​းပါတယ္​ဆိုတဲ့ပုဂၢိဳလ္​မ်ား ဒါ သိပ္​အ​ေရးႀကီးပါတယ္​။ ကိုယ္​့
မ်ိဳးဟာ အၿမဲ နံပါတ္​ဝမ္​းတစ္​ ဂဏန္​းတစ္​ ျဖစ္​​ေနရပါ့မယ္​။ မ်ိဳးသန္​႔ဖု႔ိ မ်ိဳးအား​ေကာင္​းဖို႔
အၿမဲႀကိဳးစား​ေနရမွာ ပင္​မအလုပ္​ပါ။

အ​ေပၚက​ေျပာခဲ့သလို အဟာရျပင္​​ေပၚမွာရွိတဲ့ အသားစ​ေလးကပဲ မွိဳမွ်င္​​ေတြ ပြားပြားလာ
ၿပီ ဆရာႀကီး​ေရ႕ OK ၿပီ​ေဟ့ OK ၿပီဆိုၿပီး ပစ္​ထားလို႔​ေတာ့မရပါဘူး​။ ဒါက ပထမအဆင္​့ ​ေ႐ြးတာပါ။ ဒီကရလာတဲ့ OK ​ေတြကို ထပ္​စစ္​ပါအုံး။ ​ေနာက္​ပိုင္​းျပႆနာ​ေတြ ရွိပါ​ေသး တယ္​။ ဆန္​​ေဆးရည္​လို ထမင္​းရည္​လို ျဖဴျဖဴ အရည္​​ေတြ အကြက္​​ေတြ ျဖစ္​လာရင္​ ထြက္​လာရင္​ ဒါ ​ေသခ်ာၿပီ။ ကိုယ႔္​ Culture ပုလင္​းဟာ အစက​ေကာင္​း​ေန​ေပမဲ့ အခု Bacteria လိုက္​သြားၿပီ။ ထပ္​ဖယ္​လိုက္​​ေတာ့။ အဲ့လိုမဟုတ္​ စိမ္​းစိမ္​း ဝါဝါ မည္​းမည္​း​ေတြ​ေတြ႕လာ ရင္​​ေတာ့ ဒါက မွိဳရိုင္​း​ေတြဝင္​လာလို႔ပါပဲ။ တစ္​ခါတ​ေလ Culture ပုလင္​း အဆို႔ ဂြမ္​းစမွာ ျဖစ္​​ေနတတ္​ပါတယ္​။ ဒါက အဟာရျပင္​ ​ေအးခဲ​ေစဖို႔ ပုလင္​းကို ခ်တုံးက ပုလင္​းအဝကို အ​ေပၚ​နည္​းနည္​​ေလး ​ေထာင္​မထား ​ေအာက္​ခံႀကမ္​းျပင္​​ေပၚမွာ ​ေရျပင္​ညီခ်ထားမိ​လို႔ ဒါမွ မဟုတ္​ အဟာရရည္​ ထည္​့တာမ်ားသြားလို႔ အဟာရရည္​ မ​ေအးခဲခင္​ ပုလင္​းအဆို႔ ဂြမ္​း စနဲ႔ထိ၊ ဂြမ္​းစက အဟာရရည္​​ေတြကို စုတ္​ထား၊ စို​ေနလို႔ ျဖစ္​ရတာျဖစ္​ပါတယ္​။ ဒါမ်ိဳး​ေတြကို ဖယ္​ထုတ္​ရမွာျဖစ္​တယ္​။ ဒီလို​ေတြျဖစ္​လို႔ စိတ္​ဓာတ္​​ေတာ့ ​ေလ်ာ့မပစ္​ပါနဲ႔။ လူညံ့စာရင္​းထဲ ဝင္​သြားပါလိမ္​့မယ္​။ ထပ္​လုပ္​ပါ။ ထပ္​ခါထပ္​ခါလုပ္​ပါ။ ​ေအာင္​ျမင္​လာ ရမွာ ​ေသခ်ာပါတယ္​။

အဟာရျပင္​ Clture media မွာ မိမိ Culture လုပ္​ထားတဲ့ မွိဳအသားစ​ေလးက​ေန
Mycelia ​ေတြနဲ႔ ျပည္​့​ေနၿပီ ​ေရာဂါလည္​းကင္​း သန္​႔စင္​တယ္​လို႔လည္​း မိမိအ​ေတြ႕အ
ႀကဳံ အရ ​ေကာက္​ခ်က္​ခ် ဆုံးျဖတ္​လို႔ရၿပီ ဆိုတာနဲ႔ Master spawn ​ေတြ ပြားယူရမွာ
ျဖစ္​ပါတယ္​။ ဒီအတြက္​ မိမိ​ေဒသထြက္​ ​ေကာက္​ႏွံတစ္​မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လုပ္​နိဳင္​ပါတယ္​။ ႏွံစား
​ေျပာင္​း လူး ဆပ္​ စပါး သင္​့​ေလ်ာ္​ရာနဲ႔ လုပ္​နိဳင္​ပါတယ္​။ ဒီမွာလည္​း မိမိရဲ႕ Master
spawn ဟာ သန္​႔စင္​ဖို႔ မ်ိဳးအား​ေကာင္​းဖို႔ အထူးလိုအပ္​လွပါတယ္​။ ဓာတု​ေျမႀသဇာ​ေတြ
အသုံးျပဳ ႀကိဳးစားထားတာမ်ိဳး​ေတာ့ အထင္​မႀကီး စာရင္​းမသြင္​းပါဘူး။ အၿမဲ Chemical
free ျဖစ္​​ေအာင္​ ႀကိဳးစားရပါမယ္​။ နိဳင္​ငံတကာနဲ႔ ယွဥ္​ခ်င္​ရင္​ ဒါကို အၿမဲႏွလုံးသြင္​းထား
ရပါမယ္​။ Master spawn အတြက္​ Culture media ကို အစ​ေလးတစ္​စနဲ႔ပဲ ပြားယူပါ။ ​ေရာဂါကင္​းမကင္​းလည္​း စစ္​​ေဆးပါ။ ​ေရာဂါက်​ေနရင္​ ဖယ္​ထုတ္​ပါ။ မွိဳမွ်င္​ပြားႏွန္​း​ေႏွးတာမ်ိဳး Bacteria လိုက္​​ေနတာမ်ိဳးရွိရင္​ ဖယ္​ထုတ္​ပါ။

Master spawn ဝယ္​ယူအသုံးျပဳသူကလည္​း မိမိဝယ္​ယူလိုပ္​တဲ့ Spawn ပုလင္​းဟာ
Master spawn စစ္​မစစ္​ စစ္​​ေဆးတတ္​ပါ​ေစ။ ပုလင္​းထိပ္​ မ်ိဳးပြားစာအ​ေပၚမွာ
Culture media အတုံးက​ေလးရွ​ိ​ေနရပါမယ္​။ ရယ္​စရာ​ေျပာရရင္​ Culture media
​ေက်ာက္​​ေက်ာတုံး​ေလး​ေတာ့ရွိပါရဲ႕ ဒါ​ေပမဲ့ ​ေျပာင္​​ေခ်ာၿပီး ဘာ မွိဳမွ်င္​မွ စြဲမ​ေနဘူးဆို
ရင္​​ေတာ့ ဒါ ပုံမွားရိုက္​ၿပီဆိုတာ သိထားပါ။ ဝယ္​ယူသူဟာ ​ေရာဂါက်မက်လည္​း စစ္​​ေဆး
တတ္​ရပါမယ္​။ ​ေရာဂါက်​ေနရင္​ မယူပါနဲ႔။ ​ေရာဂါက်​ေနတဲ့အပိုင္​းကို ဖယ္​ထုတ္​အသုံး ျပဳလို႔ မရပါဘူး။ မ်ိဳးအား​ေကာင္​းမ​ေကာင္​းလည္​း စစ္​​ေဆးတတ္​ဖို႔ လိုပါတယ္​။

မွိဳမ်ိဳးအတန္​းအစားနဲ႔ မွိဳမ်ိဳးထည္​့ျခင္​း - ၃

Master spawn က​ေန စိုက္​ထုပ္​မ်ိဳးထုပ္​​ေတြဆီ သြားနိဳင္​ပါတယ္​။ ဒါမွမဟုတ္​ ​ေနာက္​တစ္​ဆင္​့ျဖစ္​တဲ့ မ်ိဳးပုလင္​း​ေတြ အမ်ားႀကီးထုပ္​လို႔ရမဲ့ Commercial spawn ဆီ သြားနိဳင္​ပါတယ္​။ မ်ိဳးအားက်မသြား​ေစဖု႔​ိေတာ့ ထိန္​းတတ္​ရပါမယ္​။ Commercial spawn အတြက္​ မွိဳအမ်ိဳးအစားကိုလိုက္​လို႔ လႊစာ၊ စပါး၊ ႏွံစား​ေျပာင္​း၊ အထြက္​တိုး၊ လူး၊ ဆတ္​
စတာ​ေတြကို သုံးနိဳင္​ပါတယ္​။

ဒီ​ေနရာမွာ မ်ိဳးပုလင္​း​ေတြကို မွိဳစိုက္​သူ စိုက္​ထုပ္​ မ်ိဳးထုပ္​ ထုပ္​​ေရာင္​းသူ​ေတြကို ေရာင္​း​ေပးမယ္​ဆိုရင္​​ေတ့ Master spawnနဲ႔ Commercial spawn ကို အမ်ိဳးအစားမတူတဲ့ ​ေကာက္​ႏွံ​ေတြနဲ႔ လုပ္​​ေစခ်င္​ပါတယ္​။ ဒါက လုပ္​​ေနသူအတြက္​ ဂုဏ္​တက္​​ေစဖို႔ပါ။ ရိုး
သားစြာ လုပ္​​ေနပါ​ေႀကာင္​း သိ​ေစခ်င္​လို႔ပါ။

စိုက္​ထုပ္​ မ်ိဳးထုပ္​​ေတြထဲ မ်ိဳးထည္​့မယ္​ဆိုရင္​ ​ေပါင္​းအိုးထဲက ထုတ္​လာတဲ့ အထုပ္​​ေတြ
​ေအးတာနဲ႔ မ်ိဳးထည္​့ပါ။ အထုပ္​​ေတြ ​ေႏြး​ေန​ေသးရင္​ မထည္​့ပါနဲ႔အုံး။ အထုပ္​​ေတြ မ်ိဳး
ထည္​့လို႔ရလွ်က္​သားနဲ႔ အခ်ိန္​ဆြဲ​ေနတာမ်ိဳးလည္​း မလုပ္​ပါနဲ႔။ မ်ိဳးထည္​့ရက္​ မနက္​​ေစာ
ကိုယ္​စိတ္​လန္​းဆန္​း​ေနတဲ့အခ်ိန္​​ေလးက​ေတာ့ အ​ေကာင္​းဆုံးပါပဲ။

မ်ိဳးထည္​့ခန္​း သီးျခားမ​ေဆာက္​နိဳင္​သူ​ေတြအတြက္​က​ေတာ့ ​ေလၿငိမတဲအခါမွ ထည္​့သင္​့ပါတယ္​။ ပူျပင္​းတဲ့​ေႏြရာသီကလြဲရင္​ ပလတ္​စတစ္​ အမိုးအကာ​ေအာက္​မွာ ထည္​့လို႔​
လည္​း ရပါတယ္​။ ဘယ္​လိုပဲ ထည္​့ထည္​့ ပတ္​ဝန္​းက်င္​​ေလထုထဲမွာ​ေတာ မလိုလားအပ္​
တဲ့ မွိဳရိုင္​း​ေတြက​ေတာ့ ရ​ေနမွာသခ်ာပါတယ္​။ အရက္​ပ်ံကို Sprayer ထဲထည္​့ၿပီး အထက္​နဲ႔ ​ေဘးပတ္​လည္​ကို သန္​႔ရွင္​း​ေရး လုပ္​​ေပးသင္​့ပါတယ္​။

မ်ိဳးထည္​့ဖို႔အတြက္​ မ်ိဳးအား​ေကာင္​းတဲ့ မ်ိဳးပုလင္​းကို ​ေ႐ြးခ်ယ္​ အသုံးျပဳရပါမယ္​။ မ်ိဳးသန္​႔
မသန္​႔ စစ္​​ေဆးဖို႔က​ေတာ့ အထူးလိုအပ္​လွပါတယ္​။ မ်ိဳးမသန္​႔ ​ေရာဂါက်​ေနတာကိုမွ
မသိ မေ႐ြးခ်ယ္​တတ္​ရင္​​ေတာ့ ထုပ္​ထား​ေပါင္​းထား အပင္​ပန္​းခံ ​ေငြကုန္​ခံ လုပ္​ထားတာ
​ေတြအားလုံး ​ေရာဂါက် ပ်က္​ဆီးလို႔ ဆုံးရွဳံးနစ္​နာရုံမက် စိတ္​ပိုင္​းဆိုင္​ရာပါ ထိခိုက္​နိဳင္​ပါ
္​တယ္​။ အ​ေကာင္​းဆုံရမွာႀကားခ်င္​တာက အဆင္​့တစ္​ခုအတြက္​ အလုပ္​လုပ္​​ေတာ့မယ္​
ဆိုရင္​ အဲ့ဒီအဆင္​့နဲ႔ သက္​ဆိုင္​ရာ​ေတြကို ​ဂဃနဏ ​ေလ့လာထားသင္​့ပါတယ္​။

မ်ိဳးအား​ေကာင္​း မ်ိဳးသန္​႔ မ်ိဳးပုလင္​းပါပဲ ဆိုတာ​ေတာင္​ မ်ိဳးမထည္​့ခင္​ မိ်ဳးပုလင္​းနဲ႔ မိမိ
လက္​​ဖဝါး လက္​​ေခ်ာင္​း​ေလးမ်ားကို အရက္​ပ်ံနဲ႔ သန္​႔ရွင္​း​ေပးဖို႔ လိုအပ္​ပါ​ေသးတယ္​။
ဒီလိုပါပဲ မ်ိဳး​ေကာ္​တန္​က​ေလးကိုလည္​း မ်ိဳးထည္​့ၿပီးတ္ိုင္​း ဒါမွမဟုတ္​ မႀကာမႀကာ အ
ရက္​ပ်ံ ဆြတ္​ထားတဲ့ ဂြမ္​းစ​ေလးနဲ႔ သန္​႔ရွင္​း​ေပးသင္​့ပါတယ္​။ ဒီလိုပါပဲ မ်ိဳးပုလင္​း အဝ
​ေလးကိုလည္​း က​ေလးပါးစပ္​သုတ္​​ေပးလို သုတ္​သုတ္​​ေပးးရပါမယ္​။

အထုပ္​ထဲ မ်ိဳးထည္​့နည္​း​ေတြက​ေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါပဲ။ သူ႔နည္​းနဲ႔သူ ​ေကာင္​းႀကမွာပါ။
PMK မ်ိဳးထည္​့နည္​းက​ေတာ့ အထုပ္​တစ္​ထုပ္​ထဲကို မ်ိဳး မန္​က်ည္​း​ေစ့ ႏွစ္​ေစ့သုံး​ေစ့စာ
ပဲ ထည္​့ရပါမယ္​။ ဒီလိုထည္​့ဖု႔ိအတြက္​ မိမိအသုံျပဳတဲ့ မ်ိဳးဟာ မ်ိဳးအား​ေကာင္​း​ေနဖို႔​ေတာ့
လိုအပ္​ပါတယ္​။ မ်ိဳးကို မ်ိဳး​ေကာ္​တန္​က​ေလးနဲ႔ လိုအပ္​သ​ေလာက္​သာ ​ေကာ္​ယူရပါမယ္​။
​မ်ိဳး​ေပါက္​ထဲ တိတိက်က် ​ေရာက္​​ေအာင္​ထည္​့ပါ။ ​ေဘးကို မက်​ေစပါနဲ႔။ က်သြားရင္​လည္​း
​ေကာက္​မထည္​့ပါနဲ႔။ အဲ့လိုလုပ္​ရင္​ ​ေသခ်ာ​ေပါက္​ ​ေရာဂါက်လာမွာ ျဖစ္​ပါတယ္​။ မ်ိဳး
ထည္​့ၿပီးရင္​ ထည္​့လိုက္​တဲ့မ်ိဳးကို မ်ိဳး​ေကာ္​တန္​က​ေလးနဲ႔ ဖိ​ေပးပါ။

* * *
မွိဳမ်ိဳးအတန္​းအစားနဲ႔ မွိဳမ်ိဳးထည္​့ျခင္​း - ၄

ဒီ​ေနရာမယ္​ တခ်ိဳ႕က မ်ိဳးထည္​့​ေပါက္​ အႀကီးႀကီး​ေတြသုံးၿပီး လက္​​ေတြနဲ႔​ေကာ္​ထည္​့
သူက​ေကာ္​ထည္​့ ဟင္​းခတ္​ဇြန္​းနဲ႔​ေကာ္​ထည္​့သူက​ေကာ္​ထည္​့တာ ​ေတြ႕ဘူးတယ္​။
ဒီလိုလုပ္​​ေတာ့ မ်ိဳး​ေတြအမ်ားႀကီးကုန္​မွာ​ေပါ့။ သူတို႔​ေမးႀကည္​့​ေတာ့ မ်ိဳးတစ္​ပုလင္​း
အထုပ္​ ၃၀ - ၃၅ ​ေလာက္​​ေတာ့ ရသတဲ့။ မ​ေနနိဳင္​သမို႔ အဲလိုမဟုတ္​​ေသးပါဘူး။ ​ေဟာ
ဒီလို မ်ိဳး​ေကာ္​တန္​​ေလးနဲ႔ ​ေဟာဒီ​ေလာက္​က​ေလး မက်ီး​ေစ့ ႏွစ္​​ေစ့သုံး​ေစ့စာ​ေလာက္​က​ေလးထည္​့ရတာ ​ေနပါအုံး ခင္​ဗ်ားတို႔ မ်ိဳးထည္​့​ေပါက္​​ေတြကလည္​းအက်ယ္​ႀကီး​ေတြပါ လား ​ေသး​ေသး သုံးမတ္​အ႐ြယ္​​ေလာက္​ဆို မရဘူးလား​ေမး​ႀကည္​့ေတာ့ သူတို႔အ​ေျဖက
အဲလိုဆို အားမရဘူးတဲ့။ အင္​း အားမရဘူးဆို​ေတာ့လည္​း အားရ​ေအာင္​ထည္​့ႀကပါ့​ေနာ႔။

တခ်ိဳ႕ ရွိျပန္​​ေသးတယ္​။ မ်ိဳးထည္​့​ေပါက္​က​ေန အထုပ္​ထဲ အသားခြၽန္​နဲ႔ အူတိုင္​ခ​ေလာင္​း
လုပ္​ၿပီး မ်ိဳးထည္​့ႀကတာ။ အဲ့လိုထည္​့ေတာ့ တစ္​ခ်ိန္​တည္​းမွာ မ်ိဳးက ​ေဘးပတ္​လည္​
ထက္​​ေအာက္​ျပန္​႔သမို႔ အခ်ိန္​တိုအတြင္​း အထုပ္​ထဲကို မ်ိဳးျမန္​ျမန္​​ေရာက္​လြယ္​​ေစတဲ့ အက်ိဳး​ေက်းဇူးရတာ​ေပါ့။ ဒါ​ေပမဲ့ အတြင္​းက​ေန မ်ိဳးျပန္​႔ရတာမို႔ ​ေရာဂါမွိဳရိုင္​းက်​ေနမ​ေန မသိနိဳင္​ဘူး​ေလ။

PMK နည္​းက​ေတာ့ မ်ိဳးထည္​့​ေပါက္​ကို သုံးမတ္​အက်ယ္​ပဲ သုံးတယ္​။ မ်ိဳးကိုလည္​း မက်ီး​ေစ့ႏွစ္​​ေစ့သုံး​ေစ့စာပဲသုံးတယ္​။ မ်ိဳးက​ေတာ့ Culture media က​ေန Master spawn
​ေနာက္​ Commercial spawn ​ေလွကားထစ္​လို အဆင္​့ဆင္​့သြားတဲ့ ကိုယ္​့မ်ိဳးကိုယ္​
သုံးသ​ေပါ့။ သူမ်ား​ေရာငး္​​ေပးလည္​း အဲ့အတိုင္​းသြားတာပဲ ​ေရာင္​း​ေပးတယ္​။ ​ေနာက္​
​ေႀကာင္​းျပန္​ မ်ိဳး​ေတြ မလုပ္​ မသုံး မ​ေရာင္​းဘူး​ေလ။ ​ေနာက္​ ဘာ Chemical fertilizers
ဓာတု​ေျမႀသဇာ​ေတြမွလည္​းမသုံးဘူး။ အားလည္​းမ​ေပးဘူး။ (သူမ်ားနိဳင္​ငံဆီ မွိဳ​ေရာင္​း
ခ်င္​သူမ်ား ဒါကို Chemical free ျဖစ္​ဖို႔ကို ​ေသ​ေသ်ာခ်ာ ဂရုစိုက္​။ ဒါ​ေတြ ခြသုံး​ေနၿပီး
စကၤာပူပို႔မယ္​ US ပို႔မယ္​ ​ေအာ္​​ေနရင္​ေတာ့ ဒါ ရယ္​စရာပဲ​ေနာ႔။)

ကိုယ္​့ငါးခ်ဥ္​ကိုယ္​ခ်ဥ္​ ​ေျပာရမလားပဲ။ PMK နည္​းနဲ႔မ်ိဳးထည္​့​ေတာ့ စစ္​​ေဆးရတာ သိပ္​
လြယ္​တယ္​။ မ်ိဳးထည္​့ၿပီး ၃ - ၅ ရက္​ဆို စစ္​​ေဆးလို႔ရၿပီ​ေလ။ ​ေငြႏွင္​းမွိဳမ်ိဳး ထည္​့တယ္​
ဆိုပါစို႔။ လိုအပ္​တဲ့ အ​ေကာင္​းဆုံးအပူခ်ိန္​ ၂၅ - ၂၈ ​ေလာက္​ရွိ​ေနတယ္​ဆိုရင္​ မ်ိဳးထည္​့
ၿပီး ၃ ရက္​သားဆို မ်ိဳးထည္​့​ေပါက္​ ပတ္​ပတ္​လည္​မွာ ျဖာဆင္​း​ေနတဲ့ အျဖဴ​ေရာင္​ မွိဳမွ်င္​​ ​ေခ်ာင္​း​ေလး​ေတြကို မိန္​းက​ေလး မ်က္​​ေတာင္​စင္​းပမာျမင္​လာရၿပီ။ ၅ - ၇ ဆို ကုိယ္​့
မွိဳထုပ္​​ေတြ မ်ိဳးဆင္​းတာ အား​ေကာင္​းမ​ေကာင္​း မ်ိဳးသန္​႔မသန္​႔ စစ္​​ေဆးလို႔ရၿပီ​ေပါ့။

အထုပ္​ ၁၀၀ ထုပ္​ထား မ်ိဳးထည္​့ထားတယ္​ဆိုပါစို႔။ မ်ိဳးထည္​့​ေပါက္​နားမွာ စိမ္​းစိမ္​း ဝါဝါ
မည္​းမည္​း​ေတြ ​ေတြ႕​ေနတယ္​ဆရာဆိုရင္​ အဲ့လိုျဖစ္​တာ ဘယ္​ႏွစ္​ထုပ္​ရွိလည္​း စစ္​
ႀကည္​့​ေပါ့။ ကိုယ္​က မ်ိဳးထည္​့ ကြၽမ္​းက်င္​တတ္​ထားၿပီးသား ျဖစ္​တာ​ေတာင္​ အဲ့ စိမ္​းစိမ္​း
ဝါဝါ မည္​းမည္​း​ေတြက အထုပ္​တိုင္​း ျဖစ္​​ေနတာဆိုရင္​​ေတာ့ ဒါ အျပစ္​က မ်ိဳးပုလင္​း မ်ိဳး
မသန္​႔လို႔ပဲ​ေနာ႔။ ဒီလိုျဖစ္​တဲ့သူ ဆိုရင္​​ေတာ့ ကြၽန္​​ေတာ္​အားႀကီးစိတ္​ဆိုးရ​ေတာ့မပါ့။
မ်ိဳးမထည္​့ခင္​ မ်ိဳးပုလင္​း​ေတြ သန္​႔မသန္​႔ စစ္​ပါစစ္​ပါ ​ေျပာတာ စာမဖတ္​ ​ေခါင္​းထဲမထား
လို႔ပဲ​ေလ။

အထုပ္​ ၁၀၀ မွာ ​ေလးငါးထုပ္​​ေလာက္​သာ ျဖစ္​တာပါဆိုရင္​​ေတာ့ ဒါ မ်ိဳးပုလင္​း အျပစ္​
မဟုတ္​​ေတာ့ဘူး။ မ်ိဳးထည္​့တုံးက ျပင္​ပ Contiminations ဝင္​သြားလို႔ပါ။ ကိုယ္​မ်ိဳးထည္​့
တာကို ျပန္​လည္​သုံးသပ္​ၿပီး ​ေနာင္​အဲလိုမျဖစ္​​ေအာင္​ ဂရုစိုက္​လိုက္​​ေပါ့။ ဆိုလိုတာက
မ်ိဳးထည္​့တုံးက မ်ိဳးထည္​့​ေပါက္​ ႏွဳတ္​ခမ္​းအဝမွာ ကပ္​​ေနတဲ့ မ်ိဳးစ​ေလး ဝင္​သြားသလား။ အျပင္​အထုပ္​​ေဘးကပ္​​ေနတာ​ေလးမ်ား ခုန္​ဝင္​သြားသလား။ ဒါမွမဟုတ္​ မ်ိဳး​ေကာ္​ဇြန္​း မိမိကိုယ္​ခႏၶာနဲ႔ ပုဆိုးလံုျခည္​နဲ႔ ​ေအာက္​ခံႀကမ္​းျပင္​နဲ႔ ထိမိပြတ္​မိသြားသလား စသျဖင္​့​
​ေပါ့​ေနာ႔။ အဲ့လိုျဖစ္​ရင္​ ​ေဘးထုပ္​ထားၿပီး ျဖစ္​စဥ္​​ေလး​ေတြကို မွတ္​ထားရင္​​ေတာ့
သိပ္​​ေကာင္​းတယ္​။ ဥပမာ မ်ိဳး​ေကာ္​တန္​က​ေလး ​ေအာက္​ခံႀကမ္​းျပင္​နဲ႔ ထိသြားတယ္​
ဆိုပါစို႔။ ဒီလို ခဏခဏ ျဖစ္​တယ္​ဆိုပါစို႔။ ဒါဆို မွတ္​ထား ​ေဘးထုတ္​ထား​ေလ။ ဘာျဖစ္​
လာမလဲ။ ​ေရာဂါက်လာမလား ​ဘာမွမျဖစ္​ ​ေကာင္​း​ပဲေနလား​ေပါ့။

မ်ိဳး​ေတြက​ေတာ့မ်ိဳးထည္​့​ေပါက္​ ပတ္​ပတ္​လည္​မွာ ျဖာက်​ေနတာ ​ေကာင္​းမွေကာင္​း ဆို
​ေပမဲ့ မ​ေပ်ာ္​နဲ႔အုံး။ အထုပ္​​ေဘးပတ္​ပတ္​လည္​ႀကည္​့အုံး။ ဆရာ​ေရ႕ အထုပ္​​ေတြက​ေတာ့
မ်ိဳးက်​ေနတာ ​ေကာင္​းမွ​ေကာင္​း ဒါ​ေပမဲ့ အထုပ္​အားလုံးနီးနီး ​ေဘးပတ္​ပတ္​လည္​မွာ အကြက္​​ေတြ အကြက္​​ေတြ စိမ္​းစိမ္​း​ေကာ ဝါဝါ​ေကာ မည္​းမည္​း​ေကာ ​ေအာင္​မယ္​ ​ေငြႏွင္​း မွိဳလို ျဖဴျဖဴ​ေကာ ပါတယ္​ဆရာ ဆိုျပန္​ရင္​ ဒါ ငို၍ရယ္​၍ မရ​ေသာမ်က္​ႏွာျဖစ္​ရၿပီ​ေပါ့။
မ်ိဳးထည္​့တာ​ေကာင္​းတယ္​ OK တယ္​။ ဒါ​ေပမဲ့ အထုပ္​​ေတြ ​ေပါင္​းတာ လိုအပ္​တဲ့ အခ်ိန္​
နာရီမျပည္​့လို႔ မွိဳရိုင္​း​မ်ိဳး​ေတြ မ​ပ်က္​ဆီး မ​ေသလို႔ပဲ​ေပါ့။ ဒါမ်ိဳးျဖစ္​ရင္​ ​ေနာက္​တစ္​ခါ အခ်ိန္​
တိုး ​ေပါင္​း​ေပးရမ​ယ္​ဆိုတာ သိထား​ေတာ့​ေပါ့။

​ေလးငါးထုပ​္​ေတြ႕တယ္​ဆရာ အမ်ားႀကီး​ေတာ့မဟုတ္​ဘူး။ တစ္​ကြက္​ႏွစ္​ကြက္​ဆရာ
ဆိုျပန္​ရင္​​ေတာ့ ဒါကတစ္​မ်ိဳးပါ့။ အထုပ္​ထုပ္​​ေတာ့ မွိဳစာျဖစ္​တဲ့ လႊစာတို ​ေကာက္​ရိုးတို႔
ထိုးမိၿပီး ​ေပါက္​သြားလို႔​ေပါ့။ ဒါမ်ိဳးျဖစ္​ရင္​ အဲ့​ေနရာ​ေလး ​ေသ​ေသခ်ာခ​်ာႀကည္​့။ အ​ေပါက္​
က​ေလး​ေပါက္​​ေနတာ ​ေတြ႕ရတတ္​တယ္​။ ဒီအ​ေပါက္​က​ေလးက​ေန ျပင္​ပမွိဳရိုင္​း ဝင္​လာ တာ​ေလ။ ​ေနာင္​ ဒါမ်ိဳး မျဖစ္​​ေအာင္​ အထုပ္​​ေတြ ထုပ္​ၿပီးတာနဲ႔ အထုပ္​ပတ္​ပတ္​လည္​
ကို လက္​​ေခ်ာင္​း​ေလးေတြနဲ႔ သဘသာ​ေလး ပြတ္​ဆဲြၿပီး စစ္​ႀကည္​့။ ​ေပါက္​​ေနပါး​ေနတာ
​ေတြ႕ရင္​ တိတ္​က​ေလးနဲ႔ကပ္​ၿပီး ဖာထား​ေပး။ ရတယ္​။ တိတ္​က​ေလးကုိ မတြန္​႔မ​ေခါက္​​ေအာင္​ကပ္​ လက္​​ေပ​ေပႀကီးနဲ႔ မကိုင္​နဲ႔​ေပါ့​။မကိုင္​နဲ႔​ေပါ့​။
#crd