င႐ုတ္​စိုက္​နည္​း ႏွင္​့ျပဳစုနည္​း

ငရုတ္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ေရာဂါမ်ား (၁)

- - - - - - - - - - - 

၁။ Anthracnose မွဲ႔ေျပာက္စြန္းေရာဂါ

- - - - - - - - - -

ငရုတ္မွာ က်ေရာက္တဲ့ မွဲ႔ေျပာက္စြန္းေရာဂါက မိႈေၾကာင့္ျဖစ္ျပီး အထြက္ႏႈန္းကို က်ဆင္းေစရံုမက ငရုတ္သီးရဲ႕အရည္အေသြးကိုလည္း က်ဆင္းေစပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ မိႈမ်ဳိးကြဲ (strains) ၁၆ မ်ဳိးအထိ ေတြ႔ရွိထားျပီး အဲဒီအထဲက အေတာ္မ်ားမ်ားကို အပူပိုင္းေဒသေတြမွာ ေတြ႔ရပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ သမပိုင္းေဒသေတြမွာလည္း ေတြ႔႔ရတတ္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာ - - -

အသီးေတာင့္ေပၚမ်ာ စက္၀ိုင္းပံုစံ ခ်ဳိင့္ေနတဲ့ အနာကြက္ေလးေတြျဖစ္ေပၚလာမယ္၊ ေနာက္ပိုင္း အနာကြက္က တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ၾကီးလာပါမယ္။ အသီးေတာင့္ေတြ ပုပ္မယ္၊ ပင္စည္နဲ႔ အရြက္ေပၚမွာ အညိဳပုတ္ေရာင္ အနားသတ္ပါေသာ ပံုစံမမွန္တဲ့ အညိဳေရာင္ အစက္ေျပာက္ေလးေတြလည္း ေတြ႕ရတတ္တယ္။

ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း - -

ဒီေရာဂါကို ကုသႏိုင္တဲ့ နည္း မရွိေသးပါဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ကာကြယ္ႏိုင္မဲ့ နည္းေတြကေတ့ာ -

၁။ မႈိေရာဂါအမ်ားစုက စိုထိုင္းေသာ ပတ္၀န္းက်င္ကို ႏွစ္သက္တဲ့အတြက္ -ငရုတ္ပင္မ်ားကုိ စိုက္ပ်ဳိးတဲ့အခါ ေရမ၀ပ္ေစရန္ နဲ႔ ေရ (သြင္း) မမ်ားေစရန္ ဂရုစိုက္ပါ။

၂။ ေကာ္ပါး ပါ၀င္ေသာ မိႈသတ္ေဆးမ်ားကို သံုးစြဲျခင္းျဖင့္ ေရာဂါျပန္႔ႏွံ႔မႈကို ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါတယ္။

၃။ မွဲ႔ေျပာက္စြန္းေရာဂါျဖစ္ေစေသာ သက္ရွိမိႈက ေျမၾကီးထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အသက္ရွင္ျပီး ခိုေအာင္းေနႏိုင္တဲ့အတြက္ - ေရာဂါက်ေရာက္ထားေသာ အကြက္ (အခင္း) အား တျခားသီးႏွံမ်ားျဖင့္ သီးလွည့္စိုက္ပ်ဳိးပါ။

လိုအပ္ေနတာ မွားေနတာမ်ား ရွိရင္ ေ၀ဖန္အၾကံျပဳေပးၾကပါ။

သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာ မ်ား အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္လ်က္ . . . ေဒၚခ်ဳိ

ငရုတ္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ေရာဂါမ်ား (၂)
- - - - - - - - - -
၂။ grey mould မီးခိုးမိႈေရာဂါ
- - - - - - - -
ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ သက္ရွိ Botrytis cinerea ပါ။ ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ မႈိစပိုးမ်ားက မ်ားေသာအားျဖင့္ ေလထဲမွာ ရွိေနႏိုင္ျပီး လက္ခံပင္က ခုခံအားက်ဆင္းခ်ိန္ (သို႔) ဒဏ္ရာ ျဖစ္ေပၚခ်ိန္တို႔မွာ အဲဒီ ဒဏ္ရာကေနတဆင့္ အပင္ထဲကို ေရာဂါ ၀င္ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ တခါတေလ ေရာဂါက ၀င္ေရာက္ထားေပမဲ့လည္း ေရာဂါလကၡဏာကို အသီး စတင္ျပီး ရင့္မွည့္ခ်ိန္မွ အသီးေပၚမွာ အညိဳေရာင္မိႈမွ်င္ေလးေတြ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာ - - -
ငရုတ္ပင္ရဲ႕ ပင္စည္၊ အရြက္၊ အဖူး၊ ပန္းပြင့္ သို႔ အသီးေတြေပၚမွာ အညိဳေရာင္ ပြစုတ္စုတ္ျဖစ္ေနတဲ့ မိႈမွ်င္ေတြကို ေတြ႔ရမယ္၊ မိႈမွ်င္အစုေလးေတြ ဟိုတကြက္ ဒီတကြက္ ျဖစ္ေနႏိုင္သလို အပင္တပင္လံုးေပၚမွာလည္း ေတြ႔ရႏိုင္ပါတယ္။
ေရာဂါ၀င္ေရာက္ထားတဲ့အပင္ေပၚမွာ (ေသေသခ်ာခ်ာၾကည့္လိုက္ရင္) အေစ့ပံုစံအနက္ေရာင္ အစက္ေသးေသးေလးေတြကို ေတြ႔ရတတ္တယ္။
ငရုတ္သီးေတာင့္ေတြဟာ ရင့္မွည့္လာရမဲ့အစား ေပ်ာ့ျပီး အညိဳေရာင္ ေျပာင္းသြားပါမယ္။ ေရာဂါက်ေရာက္မႈ ျပင္းထန္ရင္ေတ့ာ အဖူး၊ အပြင့္ေတြ ရံႈတြ တြန္႔လိမ္ျပီး ေနာက္ဆံုး အပင္တပင္လံုး ေသသြားပါမယ္။

ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း - -
ဒီေရာဂါကို ႏိုင္တဲ့ မိႈသတ္ေဆး မရွိေသးပါ။
၁။ ေရာဂါျပန္႔ႏွံမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္အတြက္ ေရာဂါက်ေရာက္ထားတဲ့ အပင္ကို ဖ်က္ဆီးပစ္ပါ၊
၂။ စိုက္ခင္းထဲမွာ ေလ၀င္ ေလထြက္ ေကာင္းမြန္ေစရန္ အပင္မ်ားကို လံုေလာက္ေသာ အကြာအေ၀းျဖင့္ စိုက္ပ်ဳိးပါ။
၃။ စိုက္ခင္းထဲမွာ ေရ မ၀ပ္ေစရန္ ဂရုစိုက္ပါ။

လိုအပ္ေနတာ မွားေနတာမ်ား ရွိရင္ ေ၀ဖန္အၾကံျပဳေပးၾကပါ။
သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာမ်ား အားလံုးကို
ေက်းဇူးတင္လ်က္ . . ေဒၚခ်ဳိ

ငရုတ္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ေရာဂါမ်ား (၃)
- - - - - - - - -
၃။ damping off ခါးရိေရာဂါ
- - - - - - - - -
ခါးရိေရာဂါကို ျဖစ္ေစေသာ သက္ရွိမိႈဟာ ေျမေဆာင္မိႈေရာဂါျဖစ္ျပီး အေစ့ေတြကို ပုပ္သြားေစရံုသာမက အပင္ေပါက္ေတြကိုလည္း လဲက် ေသဆံုးေစႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ သက္ရွိမိႈဟာ စိုထိုင္းေသာ ပတ္၀န္းက်င္မွာ အသက္ရွင္ေနႏိုင္ျပီး ခါးရိေရာဂါကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာ - - -
စိုက္ပ်ဳိးလိုက္တဲ့ အေစ့ေလးေတြ အေညွာင့္ေပါက္ႏႈန္းက်ဆင္းလာမယ္၊ အေစ့ကို စိုက္ပ်ဳိးထားေသာ ေျမၾကီးေနရာအား တူးဆြၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အေစ့က ေပ်ာ့ျပီး မိႈမွ်င္ေလးေတြ တြယ္ကပ္ေနတာကို ေတြ႔ရတတ္တယ္။
ပ်ဳိးပင္ေပါက္ေလးေတြမွာဆိုရင္ - ပင္စည္အေျခ ေျမၾကီးတဲ့ ထိစပ္ေနတဲ့ေနရာမွာ ပင္စည္က ေပ်ာ့လာမယ္၊ ခါးသိမ္လာျပီး ေနာက္ဆံုး အပင္လဲက် ေသဆံုးပါမယ္။

ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း - - - -
ဒီေရာဂါအတြက္ကေတ့ာ ကာကြယ္ျခင္းက ကုသျခင္းထက္ ပိုေကာင္းပါတယ္၊ ဘာလို႔လည္းဆိုေတ့ာ အပင္ေပါက္ေလးက ေရာဂါနဲ႔ တျခားအပင္ကို ထိခိုက္ေစတဲ့ အေျခအေနေတြကေန အျမန္ျပန္ပီး နလန္ျပန္ထူႏိုင္လို႔ပါ။
ပ်ဳိးဗန္းေတြမွာဆိုရင္ေတ့ာ ပ်ဳိးခင္းတျခမ္းမွာ ေရာဂါက်ေရာက္ေနေသာ္လည္း တျခားဘက္ျခမ္းမွာေတ့ာ ေရာဂါကင္းေနႏိုင္ပါတယ္။
၁။ ေရာဂါကင္းေသာ မ်ဳိးေစ့ကို ေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ဳိးပါ။
၂။ ေရာဂါျဖစ္ေစသာသက္ရွိမႈိဟာ စိုထိုင္းတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ကို ႏွစ္သက္တာေၾကာင့္ စိုက္ပ်ဳိးေျမအား စိုစြတ္ေနေစေသာ္လည္း ေရ၀ပ္ မေနေစရန္ ဂရုစိုက္ပါ။
၃။ ပ်ဳိးပင္ေပါက္မ်ား ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းေစရန္ လံုေလာက္ေသာ အကြာအေ၀းရွိရန္ သတိျပဳပါ။
၄။ေကာ့ပါးအေျခခံေသာ မိႈသတ္ေဆးမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ ေရာဂါျပန္႔ႏွံ႔မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါ။

လိုအပ္ေနတာ မွားေနတာမ်ား ရွိရင္ ေ၀ဖန္အၾကံျပဳေပးၾကပါ။
သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာမ်ား အားလံုးကို
ေက်းဇူးတင္လ်က္ . . ေဒၚခ်ဳိ

ငရုတ္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ေရာဂါမ်ား (၄)
- - - - - - - - - -
၄။ Chilli Wilt ငရုတ္ပင္ညွိဳး
- - - - - - - - - - -
ငရုတ္ပင္ညိဳးေရာဂါဟာ မိႈေယာင္သက္ရွိ (fungi-like organism) ျဖစ္တဲ့ water mould (Phytophthora capsici) ေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါ၊ ဒီမိႈက အာလူးပင္နာက်ေရာဂါ (potato blight) ကို ျဖစ္ေစေသာ သက္ရွိနဲ႔ နီးစပ္ (တူ)တယ္။ ဒီေရာဂါေၾကာင့္ အရြက္ေတြမွာရွိတဲ့ အစာခ်က္လုပ္တဲ့ တစ္ရွဴးေတြ ေသမယ္၊ အသီးနဲ႔ အျမစ္ေတြ ပုပ္သြားျပီး ေနာက္ဆံုး အပင္ေသတဲ့အထိ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာ - - -
ေရာဂါ၀င္ေရာက္ခံရတဲ့ေနရာမွာ အညိဳေရာင္ကေန အနက္ေရာင္ရွိတဲ့ အကြက္ေလးေတြ ျဖစ္လာမယ္၊ တခါတေလ ဒဏ္ရာရဲ႕ပတ္လည္မွာ အျဖဴေရာင္ စက္၀န္းေလး ျဖစ္ေပၚေနတတ္ပါတယ္။
အသီးေတြမွာဆိုရင္ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္နဲ႔ ေပ်ာ့ပုပ္လာျပီး အရည္ေတြထြက္လာပါမယ္၊ အသီး​ေပၚမွာ အျဖဴ​ေရာင္​မိႈ​ေလး​ေတြ ျဖစ္​​ေပၚ​ေနတတ္​တယ္​၊ အပင္တပင္လံုး ရုတ္တရက္ ညွိဳးက်သြားျပီး ေသဆံုးသြားပါမယ္၊ အပင္ေသေတြရဲ႕ပင္စည္ကို ၾကည့္ရင္ အညိုေရာင္ ေျပာင္းေနတာကို ေတြ႔ရပါမယ္။

ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း - - - -
ဒီေရာဂါက စိုစြတ္ထိုင္းမိႈင္းတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနမွာ ျဖစ္ေပၚတတ္တာမို႔ စိုက္ခင္းထဲမွာ ေရ မ၀ပ္ပါေစနဲ႔၊ စိုက္ခင္းထဲမွာ ေလ၀င္ ေလထြက္ ေကာင္းေစရန္ အပင္မ်ားကို သင့္ေတာ္ေသာ အပင္အကြာအေ၀း ရွိပါေစ၊ ေရာဂါက်ေနေသာ အပင္အား ခ်က္ခ်င္း ဖ်က္ဆီးပါ။
သင့္ေတာ္ေသာ မိႈသတ္ေဆး သံုးစြဲျခင္းျဖင့္ ေရာဂါျပန္႔ႏွံ႔မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါ။

လိုအပ္ေနတာ မွားေနတာမ်ား ရွိရင္ ေ၀ဖန္အၾကံျပဳေပးၾကပါ။
သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာမ်ား အားလံုးကို
ေက်းဇူးတင္လ်က္ . . ေဒၚခ်ဳိ

ငရုတ္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ေရာဂါမ်ား (၅)
- - - - -
၅။ pepper mosaic virus မိုေစ့ဗိုင္းရက္စ္
- - - - - - - - - - - -
Vectors ေတြျဖစ္တဲ့ ပ်၊ ျဖဳတ္နဲ႔ ယင္ျဖဴတို႔ကေနတဆင့္ ငရုတ္မိုေစ့ဗိုင္းရက္စ္ေရာဂါ ျပန္႔ႏွ႔ံကူးစက္ပါတယ္။ ဗိုင္းရက္စ္ေရာဂါသယ္ေဆာင္ထားတဲ့ vector insect က (သူတုိ႔ရဲ႕ တံေတြးဂလင္းမွတဆင့္) ငရုတ္ပင္ရဲ႕ အရြက္နဲ႔ ပင္စည္တို႔ကို တိုက္ရိုက္ ထိုးသြင္းျခင္းျဖင့္ တပင္မွ တပင္သို႔ ေရာဂါ ကူးစက္ေစပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာ - - -
အရြက္ေပၚမွာ အစိမ္းနဲ႔ အ၀ါေရာင္ အကြက္ေတြျဖစ္ေပၚေနတာ ေတြ႔ရမယ္၊ အရြက္ေတြ တြန္႔လိမ္ ရံႈတြလာမယ္၊ အပင္ၾကီးထြားမႈ ေႏွးသြားမယ္၊ ေနာက္ဆံုး အပင္ၾကီးထြားမႈ ရပ္သြားျပီး အထြက္ႏႈန္းကို ထိခိုက္ေစပါမယ္။

ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
ဗိုင္းရက္စ္ေရာဂါကို ကုသႏိုင္တဲ့နည္း မရွိေသးပါဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကေတ့ာ -
ေရာဂါဒဏ္ခံႏိုင္ေသာ မ်ဳိးကို ေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ဳိးပါ။
ေရာဂါက်ေရာက္ထားေသာအပင္အား ဖ်က္ဆီးပစ္ပါ။
ေရာဂါသယ္ေဆာင္ႏိုင္ေသာ Vector မ်ားကို ႏွိမ္နင္းပါ။

လိုအပ္ေနတာ မွားေနတာမ်ား ရွိရင္ ေ၀ဖန္အၾကံျပဳေပးၾကပါ။
သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာမ်ား အားလံုးကို
ေက်းဇူးတင္လ်က္ . . ေဒၚခ်ဳိ

ငရုတ္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ေရာဂါမ်ား (၆)

၆။ Bacterial Soft Rot ဘတ္တီးရီးယား ေပ်ာ့ပုပ္​
- - - - - - - - - -
ဘတ္တီးရီးယားေပ်ာ့ပုပ္ကို ျဖစ္ေစေသာ သက္ရွိ Genus ၅ မ်ဳိး (Erwinia, Pseudomonas, Bacillus, Xanthomonas, and Cytophaga) ေလာက္ ေတြ႔ရျပီး အဲ့ဒီအထဲက Erwinia carotovora subsp. carotovora နဲ႔ E. chrysanthemi တို႔ကေတ့ာ အေတြ႔ရအမ်ားဆံုးနဲ႔ အေရးအၾကီးဆံုး ဘတ္တီးရီးယားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာ - - -
အသီးႏုနဲ႔ အသီးရင့္ ၂ မ်ဳိးလံုးေပၚမွာ ေရာဂါ လကၡဏာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါ၀င္ေရာက္ခါစမွာေတ့ာ အသီးေပၚမွာ ေရစိုနာ အကြက္ေလး ျဖစ္ေပၚလာမယ္၊ ဒဏ္ရာက ျမန္ျမန္ၾကီးထြားလာမယ္၊ ေနာက္ပိုင္း ဒဏ္ရာမွာ အက်ိအခြ်ဲေတြျဖစ္လာမယ္၊ ပုပ္နံ႔ ရလာမယ္။

ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း - - -
ႏိုက္ထရိုဂ်င္ ဓါတ္ေျမၾသဇာ အလြန္အကြ်ံ သံုးစြဲျခင္းမွ ေရွာင္က်ဥ္ပါ။ စိုက္ခင္းတြင္ ေရမ၀ပ္ပါေစႏွင့္။
စိုက္ခင္းထဲတြင္ စြတ္စိုေနပါက လူႏွင့္ ကြ်ဲႏြား တိရစၧာန္မ်ား မ၀င္ပါေစနဲ႔ (ေရာဂါျဖစ္ပြားေနပါက အလ်င္အျမန္ ျပန္႔ႏွ႔ံမႈကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ရန္)။
မိုးရာသီ (သို႔) မိုးရြာေနခ်ိန္ မ်ားတြင္ အသီးဆြတ္ခူးျခင္း မျပဳလုပ္ပါႏွင့္။
ပ်က္စီးေနေသာ (သို႔) ေရာဂါ စတင္ ၀င္ေရာက္ထားေသာ အသီးမ်ားအား ဖ်က္ဆီးပစ္ပါ။
စိုက္ခင္းအား သန္႔ရွင္းေစရန္ ဂရုစိုက္ပါ။

လိုအပ္ေနတာ မွားေနတာမ်ား ရွိရင္ ေ၀ဖန္အၾကံျပဳေပးၾကပါ။
သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာမ်ား အားလံုးကို
ေက်းဇူးတင္လ်က္ . . ေဒၚခ်ဳိ

ငရုတ္တြင္ က်ေရာက္ေသာ ေရာဂါမ်ား (၇)
- - - - - - - - - -
၇။ Bacterial leafspot ဘတ္တီးရီးယား အစက္ေျပာက္
- - - - - - - -
ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ သက္ရွိ Xanthomonas campestris pv vesicatoria ပါ၊ ဒီ ဘတ္တီးရီးယားက ေျမၾကီးထဲမွာ အသက္ မရွင္ႏိုင္ပါဘူး။
မ်ဳိးေစ့နဲ႔ အပင္အၾကြင္းအက်န္ေတြကေနတဆင့္ ေရာဂါျပန္႔ႏွ႔ံႏိုင္ျပီး ေရာဂါက်ေရာက္ပါက က်န္းမာေသာ အပင္မ်ားသို႔ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာ - - -
အရြက္ေပၚမွာ စိမ္း၀ါေရာင္ရွိတဲ့ ေသးငယ္တဲ့ ဒဏ္ရာ (သို႔) အညိဳေရာင္ရွိတဲ့ ဆဲလ္ေသကြက္ေလးေတြ ျဖစ္လာမယ္။ အစိမ္းႏုကေန အစိမ္းရင့္ေရာင္ ရွိတဲ့ ဒဏ္ရာကြက္ ေတြကို ေတြ႔ရတတ္တယ္၊ တခါတရံ အညိဳေရာင္ဒဏ္ရာရဲ႕ပတ္လည္မွာ အ၀ါေရာင္စက္၀န္းေလး ျဖစ္ေပၚေနတတ္တယ္။
အရြက္အနားမွာရွိတဲ့ တစ္ရွဴးေတြ ေျခာက္ေသြ႔ျပီး ၾကြပ္ဆပ္လာမယ္၊
အရြက္ေဟာင္းေတြမွာ ေရာဂါလကၡဏာ စတင္ျဖစ္ေပၚတတ္ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ အရြက္ႏု အရြက္သစ္ေတြဆီကို ကူးစက္ျပန္႔ႏွံ႔လာပါမယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ေရာဂါက်ေရာက္ထားတဲ့အရြက္ေတြဟာ ေအာက္ဘက္ကို ငိုက္က်လာမယ္။
ပင္စည္ေပၚမွာလည္း အညိဳေရာင္အနာကြက္ေတြ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ အသီးေပၚမွာေတ့ာ အေရာင္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ ေရစိုနာကြက္ေလးေတြ စတင္ျဖစ္ေပၚလာျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒဏ္ရာက အညိဳေရာင္ ေျပာင္းသြားပါမယ္။

ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း - - -
ကုသႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္း မရွိေသးပါဘူး၊ ေရာဂါက်ေရာက္ထားေသာ အပင္အား ဖ်က္ဆီးပစ္ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါျပန္႔ႏွ႔ံမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
တျခား ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကေတ့ာ -
၁။ ေရာဂါကင္းေသာ မ်ဳိးေစ့ကို အသံုးျပဳပါ။
၂။ စိုက္ခင္းထဲမွာ ေလ၀င္ ေလထြက္ ေကာင္းေစရန္ အပင္မ်ားကို သင့္ေတာ္ေသာ အပင္အကြာအေ၀းျဖင့္ စိုက္ပ်ဳိးပါ။
၃။ ေရာဂါ၀င္ေရာက္စမွာ ေကာ့ပါးအေျခခံေသာ ေဆးမ်ားကို (e.g - copper hydroxide, copper sulfate, and copper ammonium carbonat) သံုးစြဲျခင္းျဖင့္ ေရာဂါျပန္႔ႏွံ႔မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါ။
၄။ ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ ဘတ္တီးရီးယားက အပင္ေသေတြေပၚမွာ အသက္ရွင္ေနထိုင္ျပီး အဲဒီကေနတဆင့္ တျခား က်န္းမာေသာ အပင္မ်ားသို႔ ပတ္ျဖန္းလိုက္တဲ့ ေရကေန တဆင့္ ျပန္႔ႏွံ႔ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အပင္ေတြကို ေရေလာင္းတဲ့အခါ ညင္သာစြာေလာင္းပါ။

လိုအပ္ေနတာ မွားေနတာမ်ား ရွိရင္ ေ၀ဖန္အၾကံျပဳေပးၾကပါ။
သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာမ်ား အားလံုးကို
ေက်းဇူးတင္လ်က္ . . ေဒၚခ်ဳိ

Chilli Powdery Mildew (ငရုတ္ဖားဥမိႈေရာဂါ)
- - - - - - - - -
ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ သက္ရွိ Leveillula taurica မိႈျဖစ္ျပီး လိင္မဲ့မ်ဳိးပြားေသာအဆင့္ (Oidiopsis taurica) အေနျဖင့္ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။
ဒီေရာဂါ က်ေရာက္ပါက အပင္ၾကီးထြားမႈကို ေႏွာင့္ေႏွးေစျပီး အသီးအထြက္ကိုလည္း က်ဆင္းေစႏိုင္ပါတယ္။
တျခားလက္ခံပင္ေတြျဖစ္တဲ့ ၀ါ၊ ၾကက္သြန္နီ၊ ခရမ္းခ်ဥ္နဲ႔ ေပါင္းပင္ (such as sowthistle and groudcherry) တို႔မွာလည္း ဒီေရာဂါ က်ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာ - - -
ေရာဂါက်ေရာက္ခါစ ပထမပိုင္းမွာေတ့ာ အရြက္ရဲ႕ေအာက္မ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာ အျဖဴေရာင္ မိႈ အမႈန္႔ေလးေတြ ကပ္ေနတာကို ေတြ႔ရမယ္။ အရြက္ရဲ႕အေပၚဘက္ မ်က္ႏွျပင္ေပၚမွာေတ့ာ အ၀ါေရာင္ သို႔ အညိဳေရာင္ ကို ေျပာင္းလာပါမယ္၊ တခါတေလ အရြက္မ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာ မိႈစပိုးေလးေတြ ထုတ္လႊတ္ထားတာကို ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။
အရြက္အနားေတြ အေပၚဘက္ကို ကုတ္သြားမယ္၊ ေရာဂါက်ေရာက္ထားတဲ့အရြက္ဟာ အခ်ိန္မတိုင္ခင္ ေၾကြက်သြားမယ္၊ အရြက္ေတြ ေၾကြသြားတဲ့အတြက္ သီးေတာင့္ေတြဟာ ေနေရာင္နဲ႔ တိုက္ရိုက္ထိျပီး အသီးေပၚမွာ ေနေလာင္ဒဏ္ရာေလးေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါမယ္။

ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း - - -
ဖားဥမိႈေရာဂါကို လက္ခံႏိုင္ေသာ သီးႏွံပင္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနတာမို႔ ေရာဂါက်သီးႏွံပင္နဲ႔ ပင္ၾကြင္းပင္က်န္ေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္ရံုနဲ႔ ဒီေရာဂါကို ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းဖို႔ မလံုေလာက္ေသးပါဘူး။
chemical control အေနနဲ႔ သင့္ေတာ္ေသာ မိႈသတ္ေဆးကို ၁၅ ရက္ျခား တၾကိမ္ႏႈန္းနဲ႔ အနည္းဆံုး သံုးၾကိမ္ဖ်န္းေပးပါ (e.g. Carnbendazim, Penconazole, Propiconazole, Wettable sulphur, Hexaconazole, Difenconazole)။

လိုအပ္ေနတာ မွားေနတာမ်ား ရွိရင္ ေ၀ဖန္အၾကံျပဳေပးၾကပါ။
သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာမ်ား အားလံုးကို
ေက်းဇူးတင္လ်က္ . . ေဒၚခ်ဳိ

Dieback in Chilli
ငရုတ္ ကိုင္းဖ်ားေျခာက္ေရာဂါ
- - - - - - - - -
ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ သက္ရွိမိႈ Colletotrichum capsici ျဖစ္ပါတယ္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း ဒီမိႈေရာဂါ က်ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။
ငရုတ္ပင္မွာ ဒီေရာဂါ က်ေရာက္မယ္၊ ေနာက္ျပီး ကာကြယ္ကုသျခင္းလည္း မရွိဘူးဆိုရင္ေတ့ာ အထြက္ကို ဆိုးရြားစြာ က်ဆင္းေစႏိုင္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာ - - -
မ်ားေသာအားျဖင့္ ငရုတ္ပင္ ပန္းပြင့္ခ်ိန္မွာ ကိုင္းဖ်ားေျခာက္ေရာဂါ က်ေရာက္ေလ့ရွိျပီး ေရာဂါ၀င္ေရာက္ျခင္းခံရတဲ့ ပန္းပြင့္က ေျခာက္ျပီး ေၾကြက်သြားမယ္။ ပန္းပြင့္ညွာတံ ရံႈ႕တြလာျပီး ေျခာက္သြားမယ္။
အဲ့ဒီလို ရိုးတံေျခာက္သြားတာဟာ - အပင္အေပၚပိုင္း ရိုးတံကတဆင့္ ေအာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ အကိုင္းနဲ႔ ပင္စည္ တို႔ အထိျပန္႔ႏွံ႔သြားပါမယ္။ အကိုင္း သို႔ ပင္စည္ ညွိဳးေျခာက္သြားပါမယ္။
ေရာဂါ အနည္းငယ္သာ က်ေရာက္တဲ့ အပင္ေတြမွာေတ့ာ အရည္အေသြး ညံ့ဖ်င္းတဲ့အသီး အနည္းငယ္သာ သီးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း - - -
၁။ ေရာဂါကင္းေသာ မ်ဳိးေစ့ကို အသံုးျပဳပါ။
၂။ biological control အေနနဲ႔ Trichoderma viride @10g/kg ႏႈန္းျဖင့္ မ်ဳိးေစ့ကို လူးနယ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေရာဂါက်ေရာက္မႈကို သက္သာေစႏိုင္ပါတယ္။
၃။ မ်ဳိးေစ့အား သင့္ေတာ္ေသာ မိႈသတ္ေဆးျဖင့္ လူးနယ္ျပီး စိုက္ပ်ဳိးပါ။ (eg. Thiram or Captan 4g/kg)
၄။ သင့္ေတာ္ေသာ မိႈသတ္ေဆး ဖ်န္းပါ။ (eg. Ziram O. 25% Captan 0.2% or miltox 0.2%)
၃ ၾကိမ္ ဖ်န္းပါ - ပန္းမပြင့္ခင္ ပထမအၾကိမ္ ဖ်န္းပါ၊ အသီးျဖစ္ထြန္းခ်ိန္မွာ ဒုတိယအၾကိမ္ ဖ်န္းပါ၊ ဒုတိယအၾကိမ္ဖ်န္းျပီး ၂ ပတ္ အၾကာမွာ တတိယအၾကိမ္ ဖ်န္းပါ။

လိုအပ္ေနတာ မွားေနတာမ်ား ရွိရင္ ေ၀ဖန္အၾကံျပဳေပးၾကပါ။
သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာမ်ား အားလံုးကို
ေက်းဇူးတင္လ်က္ . . ေဒၚခ်ဳိ

References-
http://agritech.tnau.ac.in/crop_protection/chilli_diseases_2.html
http://www.plantwise.org/KnowledgeBank/FactsheetForFarmers.aspx?pan=20157800013